دانلود کتاب | دانلود کتاب 
۳۷۷ نکته از کتاب درآمدی تحلیلی بر انقلاب اسلامی ایران محمد رضا عیوضی -هراتی
مناسب و کاربردی برای مرور سریع کتاب و آمادگی برای آزمون
بخشی از متن فایل
فصل اول :
۱ -انقلاب از نظر واژگانی به معنای تغییر، تحول، برگشتگی و تبدیل و از نظر سیاسی به معنای اقدام عده ای برای براندازی
و ایجاد حکومتی جدید است.
۲ -هانا آرنت، از نظریه پردازان انقلاب درباره پیشینه تاریخی اصطلاح انقلاب چنین می گوید: کلمه انقلاب در اصل از
مصطلاحات اخترشناسی است که به واسطه اثر بزرگ کپرنیک در علوم طبیعی از اهمیت خاصی برخوردار شد.
۳ -در سده ۱۷ واژه انقلاب برای نخستین بار به صورت یکی از اصطلاحات سیاسی به کار رفت؛ در معنای دیگر سیاسی،
انقلاب درباره انتقال از عصر کشاورزی به دوره صنعتی به کار می رود.
۴ -شهید مطهری انقلاب را اینگونه تعریف می کند: انقلاب عبارتست از طغیان و عصیانی که مردم علیه نظام حاکم موجود
برای ایجاد وضع و نظمی مطلوب انجام می دهند. پس ریشه های انقلاب دو چیز است: یکی نارضایتی و خشم از وضع
موجود و دیگر آرمان یک وضع مطلوب.
۵ -از نگاه آیت االله سید محمدباقر صدر، انقلاب جنبشی سرسختانه و بر مبنای اصول مکتبی معینی است که با درک
واقعیت های موجود، به دنبال تغییر و دگرگونی بنیادین در تمامی ابعاد زندگی فردی، اجتماعی و سیاسی و معیارها،
اصول و ارزش های حاکم است.
۶ -یکی از ابعاد مهم در معرفی انقلاب ها، بُعد ارزشی و مطلوبیت آرمان هاست.
۷ -شاید تعریف انقلاب از بُعد جامعه شناسی جامعیت بیشتری دارد، زیرا به عمده ترین خصیصه های انقلاب که دارای
ماهیت اجتماعی است، اشاره می کند؛ تعریف جامعه شناسانه ی هانتینگتون از انقلاب عبارتست از: انقلاب یک دگرگونی
سریع، بنیادین و خشونت آمیز داخلی در ارزش ها و اسطوره های مسلط جامعه، نهادهای سیاسی، ساختار اجتماعی،
رهبری، فعالیت های حکومتی و سیاست های آن است.
۸ -بر مبنای تعریف هانتینگتون از انقلاب، می توان آن را از پدیده هایی مثل شورش های دهقانی، قیام های شهری،
شورش های جدایی طلب ملی و مانند اینها تمایز داد. از سویی وی با تأکید بر عنصر «خشونت» انقاب را از اصلاحات
عمیق نیز جدا می انگارد.
۹ -در مجموع می توان انقلاب را به معنای تغییر در ساختار حاکمیت و ساختارهای اجتماعی در نظر گرفت.
۱۰ -گونه های مختلف انقلاب عبارتند از:
۱ .انقلاب های سیاسی: که با تغییر ساختار سیاسی، بدون تغییر ساختارهای اجتماعی همراه است.
۲ .انقلاب های اجتماعی: عباتست از تغییر سریع و اساسی در ساختار سیاسی، اقتصادی و
اجتماعی یک جامعه که با حرکت و قیام عمومی مردم همراه است.
۱۱ -از آنجا که انقلاب های اجتماعی، هم در سطح داخلی و هم در سطح بین المللی اثرگذارند، اهمیت مطالعاتی قابل
ملاحظه ای دارند.
۱۲ -آخرین انقلاب بزرگ اجتماعی در تاریخ جهان، انقلاب اسلامی ایران می باشد.
۱۳ -خصوصیات انقلاب ها عبارتند از
۱ .انقلاب در روند خود باید مراحل مختلفی را بگذراند: براندازی – انتقال و جابجایی قدرت –
پاک سازی مهره های اصلی حکومت قبلی – تثبیت نظام جدید، سازندگی و تحقق آرمان های
انقلاب.
۲ .با وجود ناگهانی و سریع بودن وقوع انقلاب، روند شکل گیری آن نسبتا طولانی است.
۳ .در روند انقلاب، اصولاً ِاعمال زور و خشونت به گونه ای متقابل صورت می گیرد.
۴ .در انقلاب بخش عمده ای از جمعیت به شکلی مؤثر بسیج می شود.
۵ .مشارکت مردمی در انقلاب مستلزم عناصری مانند سازماندهی، رهبری و ایدئولوژی است و
هرچه ایدئولوژی قوی تر باشد، بسیج گروه ها نیز گسترده تر خواهد بود.
۶ .تغییرات انقلاب، عمیق و زیربنایی بوده و ارزش های جدید جایگزین ارزش های پیشین می گردد.
۷ .وجود مستمر آگاهی به مفهوم ادراک و تحلیل آن، موجب پی ریزی «حرکت های مداومی»
می گردد که به تدریج در طی مراحلی انقلاب را به وجود می آورد.
۱۴ -کودتا اقدام معدودی از نیروهای نظامی با حمایت برخی نیروهای حاکم است که هدف از آن، رسیدن به قدرت و بر
کناری حاکمی است که در رأس قدرت قرار دارد.
۱۵ -تفاوت های انقلاب و کودتا عبارتند از:
۱ .کودتاچیان از پیکره قدرت حاکم برمی خیزند و پایگاه مردمی ندارند در حالیکه عناصر اصلی
تشکیل دهنده انقلاب، مردم هستند.
۲ .در کودتا ارزش ها و زیرساخت ها تغییر نمی یابد، بلکه در درون نظام گروهی به جای هیئت
حاکم می نشینند. در کودتا ساختار نظام باقی است، اما اداره کننده آن تغییر می یابد.
۳ .در کودتا براندازی و جایگزینی و نیز شروع به سازندگی تقریبا هم زمان و بدون فاصله زمانی
رخ می دهد. درکودتا بعضاً عوامل بیگانه دخالت دارند لیکن در انقلاب چنین چیزی ممکن
نیست.
۱۶-جنبش مفهومی است که نسبت به سایر مفاهیم از حیث معنایی با انقلاب نزدیک است. جنبش بسترهای تحول در
جامعه را شکل می دهد که این تحول می تواند به انقلاب یا اصلاحات بدل گردد.
۱۷ -تفاوت عمده جنبش با انقلاب و اصلاح، در شیوه اجرایی و رفتاری و نیز در هدف نهایی آن است. تغییرات اجتماعی
حاصل از جنبش اگر به گونه ای مسالمت آمیز به تغییرات آرام و تدریجی منجر شود، رفرم یا اصلاح نام می گیرد و اگر
این تغییرات، اساسی و بنیادی، توأم با خشونت باشد، به انقلاب خواهد انجامید.
۱۸ -اصلاح یا رفرم، تغییر آرام و تدریجی، مسالمت آمیز روبنایی در یک نظام است که ً معمولا در جامعه ای متعادل اتفاق
می افتد. اصلاحات، از بالا و از سوی خود دولتمردان به وجود می آید و ممکن است با رسیدن به تغییرات هدفمند و
منتج از نیازهای جامعه، از وقوع انقلاب جلوگیری کند
