جزوه روش تحقیق ، تدوین و ارائه پایان نامه برای

بخشی از متن فایل
کلیات تحقیق
منظور از چارچو، یا کلیات تحقیق عرصه و قلمرو از قب تعیین شده ای است که طارح مسالله یاا
موضوع تحقیق آنرا مشخص میکند و کنکاش و جستجوی محقق برای یافتن پاسخ به سلوال خود در
آن اتفاق می افتد .بدین ترتیب محقق از سرگردانی، حجم کار بیش از اندازه و خارج از توان و امکانات
خود، ونیز، خروج از محدوده تحقیق در طول عملیات پژوهشی، تا حدود زیادی، مصون می ماند .هار
گزارش تحقیقاتی علمی و معتبر(پایان نامه هاای دانشاگاهی ، مقاا ت پژوهشای )مای بایاد در ابتادا
چارچو، و ساختار اصلی خود را به روشنی برای داور یا خواننده مشخص و تبیین نماید .عناوین زیر
می توانند به شک گیری چاچو، گفته شده کمک کنند .
۲-۱ -موضوع و عنوان تحقیق
انتخا، یک موضوع مناسب برای تحقیق در هر رشته از علم، هنر، ادبیات و فلسفه، در درجه اول منوط
به آشنایی پژوهشگر با نظریات، اصول، احکام، و قوانین تشکی دهنده آن رشاته از تفکار نظاام یافتاه
بشری است .به هر حال، مهمترین عام در طرح یک سؤال تحقیق، عالقه ی محقق است .همانطور که
قبال گفته شد، مفهوم تحقیق، ریشه در حس کنجکاوی انسان دارد.
انسانها در ذات و طبیعت با یکدیگر متفاوت هساتند، پاس باالطبع عالیاق آنهاا هام در زمیناه هاای
تحقیقاتی با یکدیگر تفاوت دارد .بنابراین، توصیه می شود دانشجویان تنها موضوعاتی را انتخا، کنناد
که نسبت به آن عالقه ای واقعی دارند .دومین عام مهم در طرح یک سؤال تحقیا ق، ارتبااط آن مای
باشد .به این معنی که سؤال تحقیق باید یک ارتباط کوتاه مدت یا بلند مدت با احتیاجات جامعه داشته
باشد .به بیانی دیگر، هنگام طرح کردن سؤال تحقیق، باید سؤا تی را که در برطرف کردن مشکالتی در
محیط پیرامون ما مؤثر است، در اولویت قرار دهیم.
۲-۱-۱ -محدود کردن قلمروی موضوع تحقیق با هدف مدیریت بهتر فرایند تحقیق
همانطور که قبال گفته شد، اولین قدم انتخا، موضوع تحقیق، داشتن عالقه ی واقعی به یک موضوع
خاص است . البته، هر چقدر هم که سؤا ت طرح شده در ذهن پزوهشگر متفکرانه باشند، نمی توان در
همان ابتدا آنرا صورت بندی نمود .موضوع هایی که در همان مراح اولیه در ذهن مطرح مای شاوند،
معمو نیاز به شفاف سازی دارند، زیرا این موضوع ها معمو مبهم و فراگیر و بی دقت هساتند .البتاه
تفکر و مطالعه در مورد موضوع تحقیق، باعث شفافیت بیشتر و توانایی اداره ی بهترآن می شود.
بعنوان نمونه، فرض می کنیم که دانشجویی در مورد نحوه تحول و دگرگونی شهرسازی و شهرنشینی
معاصر در ایران سؤا تی را درذهن دارد .این یک شروع منطقی برای صورتبندی یاک موضاوع جالاب
برای تحقیق است، در اینجاست که بحث عالقه ی شخصی نیز مطرح می شود .از این رو عالقه یکی از
ابزارهای زم، و البته ناکافی، برای رسیدن به یک موضوع مناسب برای تحقیق است .مسلله ی بعدی،
همانطور که گفته شد، مسلله ی ارتباط می باشد.
فرض کنیم در جامعه علمی مباحث مختلفی در مورد شهرسازی معاصر مطرح هساتند .بادین ترتیاب
محقق بهتر است به بخشی از آن مباحث بپردازد که از الویت بیشتری برخوردار است .مثال ممکن است
بحث مسکن را در میان مباحث مربوط به شهرسازی و شهرنشینی معاصر دارای الویت تشخیص دهاد .
دراین صورت محقق عام ارتباط موضوع تحقیق با مسائ حاد جامعه را نیز مد نظر قرار داده است.
تا بدین جا، اثرات عالقه و ارتباط را در فرایند انتخا، موضوع تحقیق بررسی کردیم .اما شاخص قابلیت
اداره کردن موضوع تحقیق هنوز بحث نشده است .طبق گفته های قبا ، قابلیات اداره کاردن موضاوع
تحقیق، مربوط به در دسترس بودن تسهیالت زم برای محقق است .گاهی اوقات ممکن است محققین
تمام امکانات را در اختیار داشته باشند .اما باید دقت نمود که، در بیشتر موارد، آنها تسهیالت کافی در
اختیار ندارند، پس مجبور به محدود کردن قلمروی موضوع انتخابی خود هساتند .یعنای محقاق بایاد
سعی کند با محدود کردن موضوع، احتیاجات خود را با تسهیالت در دسترس تطبیق دهد.
اگر به کلیت موضوع انتخا، شده فرضی با برگردیم قدم اول محدود کردن موضوع کلی به موضوع
مسکن و کنار گذاشتن سایر مسائلی بود که در بحث کلی شهرسازی و شهرنشینی معاصر در ایران می
توانست مطرح باشد .با اینکه این قدم باعث محدود شدن موضوع شد، اما موضوع هنوز آنقدر محدود
نشده که بتواند عام توانایی اداره کردن آن را نیز در نظر بگیرد .دلی آن این است که موضوع وسایع
تر از آن است که توسط زمان و انرژی و بودجه ای محدود بتواند عملای گاردد .پاس محقاق بایاد باه
محدود کردن قلمروی موضوع ادامه دهد.
یک قدم دیگر در محدود کردن قلمروی موضوع می تواند این باشد که آن را منحصر به مثال یک شهر
خاص مث “تهران “نماییم .در این صورت سایر شهرهای ایران از زمینه تحقیق ما حذف می شوند .به
این ترتیب موضوع تحقیق باید بصورت” :نحوه تحول و دگرگونی مسکن درشهر تهران در دوران
معاصر”محدود شود .با اینکه موضوع تحقیق نسبت به حالت قبلی اش خاص تر شده، اما هنوز سؤال
گسترده است .پس باید قدمهای دیگری نیز برداشته شود.
یک قدم منطقی دیگر برای محدود کردن موضوع قبلی، در نظر گارفتن جنباه ی خاصای در مباحاث
مربوط به مسکن است .مثال می توان چگونگی تبدی خانه های با حیاط مرکزی به خانه های مدرن با
جهت گیری شمالی-جنوبی را مد نظر قرار داد؛ و یا رابطه بین مسائ اجتماعی در دوران معاصر، مثا
ظهور طبقه متوسط شهر نشین و خانواده هسته ای و نقش آنها در تغییرات شاک و عملکارد مساکن
مدرن را به عنوان موضوع تحقیق انتخا، نمود.
فرایند کوچک سازی و یا قاب اداره نمودن موضوع تحقیق به همین ترتیب می تواناد اداماه یاباد .باه
عنوان مثال می توان موضوع تحقیق فوق را به یک دوره زمانی و یا یک محدوده جغرافیاایی خااص در
شهر تهران محدود نمود .این کوچک و قاب مدیریت سازی موضوع همچنان می تواند به تناسب زمان و
سایر امکانات محقق ادامه یابد