جزوه کارآفرینی و پروژه

بخشی از متن فایل
اصول تفکر سیستمی
١ -تفکر ترکیبی
ویژگیهای مهم یک سیستم از تعامل بین اجزاء آن بوجود میآید نـه از فعالیـت
جداگانه آنها. بنابراین وقتی سیستم را تجزیه میکنیم، ویژگیهای مهم خود را از
دست میدهد. سیستم، یک کل است که با تحلیـل قابـل درک نیسـت در واقـع،
تحلیل و ترکیب، مکمل هم هستند.
در تفکر سیستمی، توصیه میشود که ترکیب قبل از تحلیل انجام گیرد. در تفکر
تحلیلی، چیزی که میخواهیم بررسی کنیم، بهعنوان یک کـل تجزیـه مـیشـود.
ولی در ترکیب، چیزی که میخواهیم بررسی کنیم، بهعنوان یک جزء از کلی که
آنرا دربرگرفته، بررسی میگردد. اولی، حـوزه مـورد توجـه محقـق را تقلیـل و
دومی آنرا گسترش میدهد
١ -تفکر ترکیبی (ادامه)
تحلیل روی ساختار موضـوع متمرکـز مـیشـود. تعیـین مـیکنـد
سیستمها چگونه کار میکنند. ترکیب بر کارکرد متمرکز میشود.
تحلیــل، دانــش(knowledge (ایجــاد مــیکنــد و ترکیــب،
درک (understanding (را افزایش میدهد (درک از کـل بـه
جزء جریان دارد و دانش از جزء به کل).
تحلیل به درون چیزها مینگرد ولی ترکیب از بیرون به آنها نگـاه
میکند
١ -تفکر ترکیبی (ادامه)
اتومبیل چیست؟
تفکر تحلیلی: وسیلهایست که چهـار چـرخ دارد و بـه کمـک یـک
موتور حرکت میکند.
تفکر ترکیبی: وسیله نقلیهایست برای انتقال تعداد معینـی مسـافر از
یک نقطه به نقطهای دیگر با توجه به زمان و هزینه تعیین شده
٢ -اصل تضاد
اگر هر جزء سیستم را بهطور جداگانه بـهگونـهای بسـازیم کـه بـه
کاراترین حد ممکن (Efficient (عمل کند، سیستم بهعنوان یـک
کل، به مؤثرترین حـد ممکـن (Effective (عمـل نخواهـد کـرد.
یکدیگر Fit شوند و هماهنگ با هم بهطور مؤثر و کارا عمل کنند. بهعبارت دیگر، اجزاء سیستم را باید بهگونهای طراحی کـرد کـه بـا
بهترین جواب برای هر یک از این اجزاء، لزوماً بـا بهتـرین جـواب
برای جزء دیگر هماهنگی و برابری نمیکند و در نتیجه تضادی بـا بهترین جواب برای کل سیستم پیدا میکند
الگوی تراژدی منبع مشترک
 مثال مراتع مشترک در انگلستان قرون وسطی و اوایل تاریخ آمریکا:
 تمام اعضای جامعه حق این را داشتند که از مراتع مشتترک بترای ارانتدی حنوانتا شتای
استفاده کنند. حلقه بازخور مثبتی که از دید صاحب یک حنوای در مورد استتفاده از مراتتع
مشترک بهوجود میآید بر این مبناست که : »هر اه تعداد گاوهای من بنشتر باشتد وضتع
من بهتر خوهد بود. تغذیه آیها مجانی است بنابراین من متیتتوان تعتداد گاوهتای را بتا
سرعت هراه بنشتر اضافه کن «. اما این مسأله وضعنتی را ایجاد میکند که اجتنتاب از آی
برای تکتک افراد بسنار مشکل است. هر قدر که افراد مختلف تعداد گاوهای گله خود را
افزایش دهند تعداد کل گاوهایی که باید از مراتع مشترک تغذیه کنند بتنشتتر متیشتود و
تعداد گاوها بهحدی میرسد که میتوانند با سرعت بنشتری از این گناهتای تغذیته کننتد.
وقتی که علف کافی برای تغذیه گاوها وجتود نتدارد آنهتا علتف بتاقیمانتده را از ریشته
میخورند و در نتنجه مرتع را تبدیل به بنابای متیکننتد. بتهزودی گاوهتا داتار گرستنگی
میشوند و کل دهکده در معرض خطر ورشکستگی و گرسنگی قرار میگنرد.
 مثال مراتع مشترک در انگلستتان قترون وستطی و اوایتل تتاریخ آمریکتا
)ادامه(:
توجه کنند که اگر یکی از اهتالی دهکتده بتهتنهتایی اقتدام بته کنتترع تعتداد
گاوهایش بکند مسألهای حل نخواهتد شتد. اگتر ایتن شتخز از حتق ختود
بگذرد، اثرش این است کته مرتتع بنشتتری را در اختنتار همستایگانش قترار
میدهد و حتی آیها را تشویق میکند که گاوهای بتنشتتری تولنتد کننتد. در
نتنجه حرکت غنرخودخواهانه این شخز از بروز فاجعه جلوگنری نمیکند و
این فرآیند موجب فقنر شدی این شخز میشود. از آیجتا کته هتر شتخز
میتواند پنشبننی کند که اننن اقدامی ستودی نتدارد هتن کت ایتنکتار را
نمیکند و هر یک از اهالی به دنباع تولند بنشتتر گتاو متیرود تتا زمتانیکته
فاجعه غنرقابل اجتنابی بهوقوع میپنوندد.
 تراژدی منبع مشترک معموالً وقتی اتفاق میافتد که مرزهتای یتک مستأله از
مرزهای بزرگترین سنستمی که قابلنت حل مسأله را دارد بتزرگتتر باشتد.
مسأله مراتع عمومی، مسألهای بود در سطح دهکده ولی قدر تصمن گنری
برای حل آی محدود به افراد بود. راهحل این بود که یا قدر تصمن گنتری
به موجود بزرگتری مثل شورای دهکده داده شود و یا مسأله را بته مستایل
کواکتر تقسن کنند بهطوری که هرکدام از تصتمن گنرنتدههتا بتواننتد در
مورد مسأله خود تصمن بگنرند.
 متاسفانه راهحل دوم همنشه امکایپذیر ننست. مثالً امکای ندارد که اتمسفر را
تقسن بندی کنن بهطوری که آلودگی هوای یک منطقه در همایجتا بمانتد و
به مناطق دیگر سرایت نکند. در این مورد راهحل این است که تصمن گنتری
به یک مرجع باالتر مثل سازمای حفاظت محنط زیست داده شود.
 انتقاع کنترع یک مسأله به سطح باالتر ممکن است که تضاد بنن زیرسنست هتا را کتاهش
دهد اما در عنن حاع هزینه عملنا را باال میبرد و کارآیی و انعطاف را کاهش میدهتد.
انتقاع کنترع یک مسأله به یک زیرسنست در سطح پایننتر سرعت و انعطاف را افتزایش
میدهد ولی احتماع بهوجود آمدی تضاد را بنشتر میکند.
“تمتام تصتمن هتا را در
 برای بنشتر سنست های پنچنده، بهتترین قاعتده ایتن استت کته:
پایننترین سطح بگنرید اما آماده باشند که در صور بروز مستایل جتدی کنتترع را بته
سطوح باال بدهند. سنست های طبنعی اینکار را بهطور خودکار انجام میدهند. مثالً شتما
مجبور ننستند که نف کشندی را بهیاد بناوریتد و یتا آگاهانته در متورد ایتنکته هنگتام
قدمزدی اه عضالتی را حرکت میدهند فکر کنند. تا زمانیکه اتفاق غنرعادی ننفتد شتما
میتوانند به سطوح پایننتر سنست عصبیتای اجازه بدهند که کارش را بکند و مغز شتما
را برای تفکر در مورد مسایل مه تر آزاد بگذارد. شما موقعی در مورد اعماع این سنست
فکر خواهند کرد که در حاع خفه شدی باشند و یا سرگنجهای بگنرید کته زیرسنستت هتا
قادر به برخورد با آیها نباشند.”
 در سنست های اقتصادی و سناسی، از یک طرف مردم معموالً وجود یک مسأله جدی »منتابع
مشترک« را نمیتوانند تشخنز بدهند و اگر مجبور شتوند از قستمتی از آزادی ختود بترای
مصلحت عمومی صرفنظر کنند عصبانی میشوند )مثل دشمنی شترکتهتای خصوصتی بتا
قواننن محنط زیست(. از طرف دیگر وقتی مردم معایبی را در یک سنست میبننند معمتوالً از
هزینه باالی رفع این معایب بدوی اطالع هستند. این جریای متا را بته ایتن مطلتب رهنمتوی
میسازد: تحمل مقدار معننی از سادهگنری در سنست . مثال قاااق خالف قانوی است و بسنار
خوب خواهد بود اگر بتوای آیرا بهکلتی از منتای بترد. بترای ایتنکتار دولتت بایتد از تمتام
فعالنتهایی که در جهت قاااق کاال به داخل کشور باشند اطالع داشته باشد. برای دستتنابی
به این اطالعا مجبور خواهن شد که هر متر از مرزهای آبی و زمننی را شدیداً کنترع کنتن
و آیقدر مامور گمرک استخدام کنن که هر کسی را که وارد کشور میشود بته انتدازه کتافی
بازرسی کنند. آشکار است که هزینه بهدستت آوردی ایتن اطالعتا از منتابع توقنتف کامتل
قاااق بنشتر است و بنابراین دولت تصمن میگنرد که آیقدر خرج کند که عمتل قااتاق را
پرمخاطره کند؛ اگر اه این عمل بهمعنی این است که مقدار زیادی جن قاااق وارد کشتور
بشود.
 اگر شما قویاً معتقد هستند که دولت باید در مورد مواد مختدر، بنکتاری، ستقط
جننن، مسایل نژادی و فروش اسلحه کنترع بنشتری داشته باشد فکر متیکننتد
که به هزینهاش میارزد؟ معهذا اینها مسایلی هستند که حل کامتل آیهتا بترای
دولت بسنار مشکل است نه فقط بتهدلنتل هزینته آی، بلکته بته ایتن علتت کته
بوروکراسی دولتی را رشد میدهد، از آزادیها میکاهد و سایر عملنا اساستی
دولت را تحتالشعاع قرار میدهد.
 این به معنی آی ننست که جامعه باید ضرورتاً مسایل باال را فراموش کند. اینها
مسایلی بننادی در اخالق و سناست هستند. ولی باید دانست که هن جامعتهای
نمیتواند کامل باشد. حل یک مسأله همنشه مسایل دیگری را ایجاد متیکنتد و
مردم باید با درک این مطلب توای تحمل حد معننی از بینظمی و بیعتدالتی را
داشته باشند