جزوه علوم تربیتی ۱ جلد سوم

بخشی از متن فایل
مکتب ها و نظریه های مدیریت آموزشی
مقدمه :
تئوری :
کرلینجر تئوری را مجموعهای از مفاهیم، مفروضات و تعمیمهای ( ) ها گزاره مرتبط میداند که با تعیین روابط بین
متغیرها به تبیین و پیشبینی و توصیف پدیدههای رفتاری میپردازد. تئوری دارای اجزاء مختلفی است به شرح ذیل
است :
۱ واقعیت: به رویدادی اطلاق میشود که قابل لمس و قابل اندازهگیری و توصیف باشد .
۲ مفهوم: به تعبیر ذهنی از یک واقعیت اطلاق میشود مثل تعبیر گرسنگی
۳ تعریف عملیاتی: مفهومی است که قابل سنجیدن است و یا مفهومی است که سنجشپذیر است و روشن و
مشخص شده باشد. این تعریف باید به صورت دقیق و مشخص و مختصر و قابل مشاهده و اندازهگیری باش .د
۴ سازه: تعریفی است که اندازهپذیر و استاندارد باشد یا مفهومی که تعریف عملی استانداردی دارد. مثلاً تعریف
عملی مفهوم هوش، بهره هوشی است .
۵ مفروضات: به گزارهای گفته میشود که بدیهی تصور می .شود
-۶ تعمیم: حکم یا گزارهای است که روابط متقابل دو مفهوم یا بیشتر را مشخص میسازد .
۷ فرضیه: تعمیمی است با تأیید تجربی محدود (حدس و گمان هوشمندانه )
۸ اصل: تعمیمی است با تأیید تجربی محکم و قابل ملاحظه
۹ قانون: تعمیمی است با بالاترین تأیید تجربی (محکمتر از اصل )
قابل ذکر است که متغیر به صفت یا خاصیت سازه اطلاق میشود که اندازههای گوناگون به خود میگیرد و از
فردی به فرد دیگر متفاوت است. هوش یک مفهوم است بهره هوشی سازه است و نمرات بهره هوشی متغیر است .
فوائد عملی تئوری :
الف – راهنمای عمل برای کارورزان و دانشجویان مدیریتی است .
ب – برای تجزیه و تحلیل مسائل و مشکلات و موقعیتهای مدیریتی چارچوبی را فراهم می .کند
ج – میتواند بنایی برای تصمیمگیری معقول برای مدیران و دانشجویان باشد .
بخش اول: نظریه مدیریت علمی
از لحاظ این نظریه، سازمان، ساخت و کار یا ماشینی برای تهیه و تجهیز نیروی جسمی افراد انسان برای ایفای
موثر وظایف تلقی م یشود. فردریک تیلور بانی مکتب مدیریت علمی، با ملاحظاتی درباره کارآیی تولید و محدودیت
توانایی جسمی افراد انسان، پیشنهادهایی برای اثربخشی سازمانها ارائه داد. تیلور چاره عدم کارآیی سازمانها را اعمال
مدیریت علمی (روش منظم) میدانست .
مفاهیم اصلی این نظریه عبارتند از -۱ :طراحی دقیق شغل و وظیفه -۲ انتخاب دقیق کارکنان برای انجام وظایف
-۳ استاندارد کردن دقیق ابزارها و رویههای انجام کار براساس مطالعات دقیق .
مبانی فلسفی این اندیشه بر این آموزه اقتصادی استوار است که انسان فقط با رفاه اقتصادی و بهبود آن انگیزش
پیدا میکند. بنابراین باید در سازمان یک ساز و کار منظم پاداش طراحی نمود تا کارکنان با حداکثر تلاش کار کنند.
به طور کلی تیلور با مسائل سطح عملیاتی سازمانهای تولیدی مشغولیت ذهنی و عملی داشت و برای افزایش کارآیی
در این سطح، درصدد دستیابی به موثرترین شیوه تولید بر مبنای استفاده از روش علمی بود .
تیلور تخصص را تنها منبع اختیار تلقی میکرد و مشکل جدایی اختیار و تخصص را از طریق محدود کردن
اختیار مدیر و سرپرست به حیطه تخصص ویژه او حل کرد .
در انتقاد بر نظریه مدیریت علمی باید گفت که تیلور برداشت محدودی از انسان دارد و او را مانند یک ماشین بی
روح فرض میکند و نیاز او را صرفاً از دیدگاه اقتصادی مینگرد و به نیازهای دیگر او بی اعتناست .
هواداران مدیریت علمی در آموزش و پرورش، مدرسه را مشابه کارخانه تلقی کردند که دانشآموزان مواد خام آن
هستند. در این نظریه در درجه اول بر فعالیتهای سطح عملیاتی نظام آموزشی، یعنی کلاس درس و مدرسه تمرکز
میشود. آن گاه از روشهای علمی برای تعیین استانداردهای مطلوب تولید (بازده آموزش و پرورش)، شیوههای ویژه
تولید (روشهای آموزش و پرورش)، شایستگی و صلاحیت تولیدکنندگان (معلمان) و تربیت آنها استفاده به عمل
می .آید
تیلور در کتاب معروف خود بنام اصول مدیریت علمی، مسئولیت مدیران را در چهار دسته زیر معرفی می :کند
الف: علمی ساختن نحوه انجام کار .
ب: علمی ساختن نحوه گزینش، آموزش، کارآموزی و رشد کارکنان .
ج: برقراری همکاری نزدیک میان کارفرمایان و کارکنان جهت اطمینان از اینکه کار طبق اصول علمی انجام
میگیرد .
: د تخصیص مناسب وظیفه برنامهریزی و اجرا میان کارفرمایان و کارگران
مطالعه مفاهیم، اصول و روشهایی که مکتب مدیریت علمی در بررسی مسائل سازمان بکار میبرد میتواند به
افزایش شناخت مدیران آموزشی کمک کند