جزوه روانشناسی فیزیولوژیک، انگیزش و هیجان

بخشی از متن فایل
فصل دوم : اساس فیزیولوژیکی انگیزش
۱ .توصیف فیزیولوژیکی و نوروفیزیولوژیکی انگیزش
فرایندهای فیزیولوژیکی رفتارهای انگیزشی را به نوعی تحـت تـأثیرقرارمیدهنـد. کشـاننده هـای اولیـه ماننـد گرسـنگی
وتشنگی وهمچنین ظهورفعالیت روان فیزیولوژیکی ارگانیزم بدون ملاحظه اساس فیزیولوژیکی وتوجه به پیدایش وکـنش
آنها غیرقابل توصیف وتبیین است.
توصیفهای نوروفیزیولوژیکی نمی تواند فرایندهای پیچیده انگیزشی رابـه طورکامـل توضـیح دهـد. بـرای توصـیف کامـل
تظاهرات فیزیکی وفیزولوژیکی پدیده های انگیزشی باید به این عوامل توجه کرد: محرکهـای بیرونـی، عوامـل شـیمیایی،
هورمونی وفیزیکی درون ارگانیزمی وساختاردستگاه اعصاب مرکزی که مسـئول کنتـرل فیزیولـوژیکی ونوروفیزیولـوژیکی
پدیدههای انگیزشی وهیجانی محسوب می شوند. امروزه اعتقاد براین است که تعامل پیچیده ساختارهای مختلف مغـزی،
مکانیزم هورمونی وفیزیکی درنواحی پیرامونی بدن مسئول پیدایش جریـانی اسـت کـه تحـت عنـوان انگیـزش وهیجـان
مشخص می شود.
آن بخـش ازسـاختارهای عصـبی کــه دررفتارانگیزشـی وهیجـانی نقـش دارنـد عبارتنـد ازدسـتگاه کنـاری، تـالاموس
وهیپوتالاموس.
گروسمن (۱۹۶۸ (معتقداست که اساس فیزویولوژیکی انگیزش رابایـد درسـه محوردسـتگاه اعصـاب مرکـزی موردتوجـه
قرارداد :
۱ (پدیده های غیراختصاصی انگیزشی منبعث ازدستگاه شبک های؛ ۲ (پدیده های غیراختصاصی انگیزشی منبعث ازدستگاه
کناری؛ ۳ (پدیده های اختصاصی انگیزشی منبعث ازدستگاه کناری
نقش هیپوتالاموس را درانگیزش وهیجان بایستی درچهارچوب این نظریهها مورد توجه قرار داد :
نظریه اختصاصی. طبق این نظریه برتری مناطق مختلف هیپوتالاموس که برای ایجادوکنترل انگیزهها ازقبیـل گرسـنگی،
تشنگی وجنسی اهمیت دارند، امروزه مورد تردید قرارگرفته است .
نظریه قطع ووصل نادرست . این نظریه مکانیزمهای جداگانه نرونی را اساس نوروفیزیولوژیکی برای قطع و وصل نادرسـت
. میشناسد بین مکانیزمهای مختلف ازنظرتشریحی، یک ساختارپیچیده متقاطع وجود دارد.
نظریه کلی. دراین نظریه این فرضیه مطرح شـده اسـت کـه تحریـک نـواحی معـین هیپوتـالاموس بـه دلیـل همپوشـی
ساختارتشریحی، موجب فعالیت نسبتأ کلی وکنشهای وسیع می گـردد؛ بـه عبـارت دیگرنمـیتـوان ازنظرتشـریحی بـرای
مناطق معین برتری قائل شد یا رفتار معینی را به ناحیهای ازهیپوتالاموس نسبت داد.
۲ .چگونگی دریافت محرک وپردازش آن
ارگانیزم ازطریق گیرنده ها تحریک را از محیط دریافت می کند و بر روی آن پردازش انجام می دهد. پردازش بـه عنـوان
فرایند شناختی انتخاب، بهره برداری فوری یا ذخیره، تحریک شدگی یا بازداری، انتقال جریان عصـبی بـه جـای دیگـر و
غیره توصیف می شود.
درساده ترین حالات یعنی بازتابها، محرک حسی وارد شده از محیط ممکن است توسـط گیرنـده دریافـت وازطریـق تـار
حسی مرکزرسان به نخاع شوکی منتقل شود وپس از ارتباط سیناپسی از طریق تار حرکتی پیرامون رسان موجـب پاسـخ
عضو عمل کننده گردد. بازتابهای ساده، مانند بازتاب زیرزانویی رابازتاب یک سیناپسی نیز می نامند؛ زیـرا گیرنـده وعمـل
کننده دریک عضو می باشند.
اما در بازتابهای مرکب گیرنده وعمل کننده دریک عضو قرار ندارند وبین تارحسی مرکزرسان و تارهای حرکتـی پیرامـون
رسان چندین سلول عصبی رابط وجود دارد، بازتابهای چند سیناپسی گویند.
اصولأ جریان بازتابها غیرارادی صورت می گیرد و فرایندهای شناختی درآنها دخالتی ندارد. در بازتابهـای یـک سیناپسـی
انتقال اطلاعات بین گیرنده وعمل کننده بدون واسطه صورت می گیرد که بـا الگـوی محـرک – پاسـخ (R-O-S (روان
شناسی مطابقت دارد.
دیگر فرایندهای فیزیولوژیکی به وسیله دستگاه اعصاب مرکزی صورت می گیرند وارگانیزم، بین محرک – پاسخ به عنوان
متغیر فرضی رابط عمل می کند که مطابق الگوی محرک – ارگانیزم – پاسخ (R-O-S (درروان شناسی است